राजधानीकै स्वास्थ्य संस्थामा कर्मचारी र औषधि अभाव

–पूर्णप्रसाद मिश्र
काठमाडौँ, २२ चैत । सङ्घीयता कार्यान्वयनसँगै गाउँ–गाउँमा सिंहदरबार पुगेको भनिए पनि राजधानीकै नगरपालिकाका सामुदायिक स्वास्थ्य संस्थामा कर्मचारी र निःशुल्क औषधि नभेटिएको सेवाग्राहीको गुनासो छ ।
गोकर्णेश्वर नगरपालिकाका एक प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र, चार स्वास्थ्यचौकी र एक सहरी स्वास्थ्य केन्द्रमा निःशुल्क औषधि र कर्मचारीको अभाव भएको हो । जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालयले औषधि पठाउञ्जेल सहजै पाइए पनि नगरपालिकामार्फत वितरण गर्ने नीति बनेपछि ढिलाइ भइरहेको हो । प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा ५८ प्रकारका औषधि निःशुल्क पाइने नीति भए पनि गोकर्ण प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा २० वटा पाउन पनि मुस्किल हुने गरेको स्वास्थ्य सहायक सुशील घिमिरेले बताउनुभयो ।
प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा ५५+३ र स्वास्थ्य चौकीमा ३५+३ औषधि निःशुल्क वितरण गर्ने सरकारको नीति छ । प्रसूति सेवा प्रदान गर्ने प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र र स्वास्थ्यचौकीमा थप तीन प्रकारको औषधि वितरण हुन्छ । प्रसूति सेवाको सुविधा नभएका केन्द्रमा ५५ र स्वास्थ्यचौकीमा ३५ औषधि निःशुल्क वितरण हुन्छ ।
केन्द्रमा भएका औषधि पनि चिकित्सकले मेडिकलबाट किन्न भन्ने गरेको बिरामीको गुनासो छ । केन्द्रमा उपचारका लागि आएका घनश्याम श्रेष्ठले स्वास्थ्य डा. कुशल गौतमले भएको औषधि पनि किन्न भनेको बताउनुभयो ।
केन्द्रमा भएकै औषधि खरिद गर्न भन्नुको तीन कारण हुनसक्ने सेवाग्राही श्रेष्ठले बताउनुभयो । पहिलो आएको औषधि बाहिर बेच्छन् भन्ने गुनासोको पुष्टि, दोस्रो नगरपालिकाले औषधि पठाएन भनी सन्देश दिने र तेस्रो केन्द्रको नजिकमा सञ्चालन भइरहेका मेडिकलको व्यापार वृद्धि गर्नेमध्ये हुनसक्ने उहाँको भनाइ छ ।
कति औषधि केन्द्रमा आउँछन् । कहाँ–कहाँ जान्छन् । यहाँ कति प्रकारका औषधि छन् भनेपछि श्रेष्ठले स्टोर शाखामा बुझ्न भन्ने गरेको बिरामीको भनाइ छ । नगरपालिकामा औषधि माग गरी फारम भरेर पठाएको महिनौँ बित्दा पनि नआएको स्थास्थ्य सहायक घिमिरेको दुःखेसो छ ।
जनशक्ति अभाव
केन्द्रमा स्वास्थ्यकर्मीको पनि अभाव छ । १२ जनाको दरबन्दी भए पनि हाल आठ जनामात्र कार्यरत छन् । तीमध्ये केन्द्र प्रमुख डा. लक्ष्मी बोगटीलाई हालै समायोजन गरेर नुवाकोट पठाइएको छ । स्वास्थ्य सहायक दुई जनाको दरबन्दी भए पनि हरिप्रसाद उपाध्याय वर्षौँदेखि त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा काजमा खटिनुभएको छ ।
केन्द्रमा एउटै स्टाफ नर्सको दरबन्दी छ । दरबन्दीमा झुमा मैनालीको नाम भए पनि उहाँसमेत दुई वर्षदेखि टोखाको प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा काजमा हुनुहुन्छ । अहेब दुई जना, अनमी तीन जना, ल्याब सहायक एक र कार्यालय सहयोगी एकजना कार्यरत छन् । एकजना कार्यालय सहयोगी पनि भद्रवास स्वास्थ्य चौकीमा काज बसेका छन् ।
कर्मचारी घर पायक मिलाएर काजमा बसेपछि केन्द्रमा आउने बिरामीले सेवा पाउन मुस्किल हुने गरेको सेवाग्राहीको गुनासो छ । सरोकार भएका निकायले कर्मचारीको राजधानीकै नजिक काज अनुमति दिने र दरबन्दी भएकै पदमा करारमा पठाउने गरेको स्वास्थ्य सहायक घिमिरेले बताउनुभयो । केन्द्र प्रमुखको दरबन्दीमा डा. बोगटी कार्यरत रहँदारहँदै मन्त्रालयले डा. गौतमलाई करारमा पठाएको उहाँले जानकारी दिनुभयो ।
नगरपालिकाका स्वास्थ्य शाखा प्रमुख पूर्णबहादुर बस्नेत जिल्ला जनस्वास्थ्य कर्यालयले बोलपत्र गरेर खरिद गरी पठाउने गरेको औषधि स्थानीय तहले खरिद गर्ने व्यवस्था गरेको पहिलो वर्ष भएकोले केही समय ढिलाइ भएको स्वीकार गर्नुभयो । नगरपालिकाले सम्झौता गरेपछि पहिलो चरणमा किनिएको औषधि सबै स्वास्थ्य संस्थामा पठाइसकिएको उहाँले जानकारी दिनुभयो ।