चुकाउनीमा आकर्षण

–पवित्रा घिमिरे पाल्पाली अचारका रुपमा परिचित चुकाउनीप्रति सबैको आकर्षण बढ्न थालेको छ । आलु, दही, हरियो खुर्सानी, मेथीको दाना र धनियाँको हरियो पातलाई प्रयोग गरेर तयार पारिने यो अचार धेरैले रुचाइएको पाइएको छ । पाल्पाका रैथाने नेवार समुदायको संस्कृति यो अहिले पाल्पाली पहिचान बनेको जानकार बताउँछन् ।

नेवार समुदायले विवाह, व्रतबन्ध, पूजाराधनालगायत शुभकार्य एवं धार्मिक कार्यमा अनिवार्य जस्तै प्रयोग गरिने चुकाउनी स्वास्थ्यका हिसाबले पनि महत्वपूर्ण मानिने लेखक निर्मल श्रेष्ठ बताउनुहुन्छ । शुभकार्य तथा शुभसाइतमा प्रयोग गरिने दही स्वास्थ्यका हिसाबले पनि महत्वपूर्ण मानिने हुनाले स्थानीयस्तरमा बढी प्रयोग गरिन्छ । सजिलै पाइने र सरल तरिकाबाट बनाउन सकिने हुनाले पनि सबैले प्रयोग गर्न थालेको श्रेष्ठको भनाइ छ ।

उहाँले भन्नुभयो,“ पहिले सदरमुकाम तानसेनमा बस्ने रैथाने नेवार समुदायले चाडपर्व र शुभकार्यमा बेला अनिवार्य तयार पारिने चुकाउनी आजभोलि सबैले मन पराउन थालेका छन् ।” चिल्लो खाएका बेला चुकाउनी खाँदा पेटमा बिसञ्चो नहुने उहाँको धारणा छ ।

आलुलाई उसिनेर काट्ने, दही, हरियो खुर्सानी र धनियाँ तथा प्याज काटेर सबै एकै ठाउँमा मिसाउने, स्वादअनुसारको नून राख्ने अनि तेल तताएर मेथी फुराएर झानेपछि खानका लागि चुकाउनी तयार हुन्छ । चुकाउनी तयार गर्न समय नलाग्ने र स्वादिलो हुनाले पनि सबैलाई मन पर्ने श्रेष्ठले बताउनुभयो ।

जाडोमा केही कम बिक्री भए पनि गर्मीमा चुकाउनी सबैले खोज्ने गरेको होटल व्यवसायीको बताउँछन् । पाल्पा राम्दीमा लामो समयसम्म चुकाउनीको व्यवसाय गर्नुभएका नन्दकिशोर अमात्यले आफ्नो होटलमा आउने धेरैले चुकाउनी खान मन पराउने बताउनुभयो ।

राम्दीपुल चोक नजीकै अमात्य रेष्टुरेन्टका सञ्चालक अमात्यले २२ वर्षदेखि आफूले व्यवसाय गरेको र त्यति बेलादेखि नै चुकाउनीको व्यापार गरेको जानकारी दिनुभयो । उहाँले भन्नुभयो,“ स्याङ्जा, पोखरा, चितवनतर्फ जानेहरु र जिल्ला बाहिरका मानिस होटलमा आउँछन्, चुकाउनी खान्छन्, अचम्म मीठो हुँदोरैछ भन्छन्, चुकाउनीको परिचय लिएर जान्छन् ।” उहाँका अनुसार पाल्पाली चुकाउनी अन्त पाइँदोरैनछ, पाल्पाली व्यवसायीले नयाँ स्वाद दिएका छन् । राम्दीमा चुकाउनी तयार गर्ने थुप्रै व्यवसायी छन् ।

पूर्वी र पश्चिमी पाल्पामा पनि यसको व्यवसाय हुन्छ । एक पटक चुकाउनी चाखेर गएका मानिसले फेरि आउँदा चुकाउनी खान मन पराउने अमात्यको भनाइ छ । रामपुरमा रामपुर अस्पताल नजीकै चियापसल सञ्चालन गर्नुभएका रामप्रसाद डोटेलले चुकाउनीको माग र व्यापार राम्रो भएको बताउनुभयो । उहाँले जाडोभन्दा बढी गर्मीको बेला चुकाउनीको बिक्री हुन्छ भन्नुभयो ।

पाल्पाली ढाका, करुवालगायत विभिन्न पहिचान दिने वस्तुसँगै चुकाउनीले समेत पाल्पा जिल्लामा छुट्टै परिचय बनाएको छ ।(तस्वीर छ)