मध्यपूर्वमा इरान–इजरायलको लडाइँबारे सङ्क्षिप्त चर्चा

सन् १९९० मा रुसी महाशक्ति पतनपश्चात् एक धुव्रीय शक्तिको रूपमा विश्वमा एकछत्र शासन गर्दै आएको संरा अमेरिका मध्यपूर्वकै लडाइँमा अन्त्य हुने सम्भावना नजिकिँदै छ । अमेरिकाको छत्रछायाँमा मध्यपूर्वमा प्यालिस्टिन, लेवनान, जोर्डन, इरान, इराक, इजिप्ट, अरब राष्ट्रमाथि दादागिरी चलाउँदै आएको इजरायलको इरानसँग युद्ध लड्ने साहस छैन । इजरायलले १ अप्रिलमा सिरियामा रहेको इरानको राजदूतावासमा हमला गरी २ जना उच्च सैनिक कमान्डरसहित १७ जना मारिएपछि जवाफी बदला लिन इजरायलको राजधानीमा ३०० ड्रोन क्षेप्यास्ट्र हमला गरियो । इरान हिजोको १९६७ को होइन भन्ने कुरा इजरायलले बुझ्न जरुरी छ ।
४७ वर्षअगाडि प्यालेस्टिन, इजिप्ट, लेवनान, सिरिया, इराक, इरानलगायत ७ राष्ट्रमाथि विजय प्राप्त गरेको घमण्ड गर्नु अहिले इजरायलको लागि दुःसाहस हुनेछ । विश्व निकै बदलिसकेको छ । अमेरिकी महाशक्ति दुर्वल हुँदै अन्त्य हुने अवस्थामा पुगिसकेको छ । आफ्नो शक्तिको केन्द्र रहेको अमेरिका आफ्नै सैनिक अखडा जोगाउन नसक्ने देशले इजरायललाई पूर्ण युद्धमा साथ दिन सक्ने अवस्था छैन ।
हालैको गाजामा गरेको इजरायली नरसंहार र युद्ध विरामको प्रस्तावसमेतमा अमेरिकाले खुलेर भिटो प्रयोग ग¥यो । अमेरिका र इजरायल विश्वबाट नाङ्गिँदै छन् । विश्व दुई धु्रवमा विभाजित भइसकेको छ । युक्रेन र रुसीबिचको युद्ध र प्यालिस्टिन र इजरायलको वर्तमान युद्धले विश्व विभाजित भइरहेको छ । सन् १९९० को इराक, कुवेतको युद्धबाट खाडी राष्ट्रका मुलुकमा प्रभाव जमाउन सफल भएको अमेरिका ११ सेप्टेम्बर २००१ मा विनलाडेनद्वारा न्युयोर्कको दुई गगनचुम्बी व्यापारिक भवनमा हमला भएपछि अमेरिका मध्यपूर्वको युद्धमा फस्यो । आईएसएस, अल्कायडाको अन्त्यको नाउँमा सन् २००१ मा अफगानिस्तानमाथि हमला गरेर विनलाडेनको हत्या गरियो । सन् २००२ मा रासायनिक, आणविक हतियार निर्माण ग¥यो भन्दै इराकविरुद्ध झूटको राजनीति सुरु गरियो । अमेरिकी नेतृत्वमा ३० पश्चिमी राष्ट्रको साथमा इराकमाथि हमला गरियो । अन्ततः इराकका राष्ट्रपति सद्दामहुसेनलाई मारियो । त्यसलगत्तै लिवियाका राष्ट्रपति कर्णेल गद्दाफीको हत्या गरियो । यसरी मध्य एसिया अशान्त रह्यो । सन् २००१ सेप्टेम्बर ११ मा अमेरिकाको न्युयोर्कमा विन लाडेनको आक्रमणपछि तत्कालीन राष्ट्रपति जर्ज डब्लु बुस र ओबामा प्रशासनअन्तर्गतको अमेरिकी साम्राज्यवादी शक्तिलाई चीनविरुद्ध प्रयोग गर्न मध्य एसिया प्यासिफिक महासागरमा केन्द्रित भए । तर, उदाउँदो इरानको क्षेत्रीय शक्तिबिच अमेरिकासँग द्वन्द्व बढ्दै गयो । इरानमाथि आर्थिक नाकाबन्दी लगाइयो । मध्यपूर्वबाट अमेरिका मुक्त रणनीति बनाउँदै गर्दा इरानले आधुनिक हतियारलाई तीव्र विकास गर्दै शक्ति प्रयोगको नाउँमा लामो दुरीमा मिसाइल परीक्षण ग¥यो । अमेरिकाले अन्य प्रशान्त, एटलान्टिक, पश्चिम एसिया, एसियामा आफ्नो एजेन्टमार्फत सत्ता पल्टाउन छद्म युद्ध (प्रोक्सी वारको) नीति लियो । आज मध्यपूर्वबाट इजरायल र अमेरिकाविरुद्ध इरान, प्यालेस्टिन, लेवनान तथा अन्य खाडी राष्ट्रमा लडाइँ सुरु हुँदै छ ।
इरान अमेरिका इजरायलसँगको संयुक्त शक्तिसँगको प्रतिरोध युद्धमा, प्यालेस्टिनमा हमास, लेवनान र इजरायलमा हि«जुबुल्लाह, यमनमा हुथी, सिरियामा जायनावियुनजस्ता मिलिसिया तयार गरेर प्रोक्सी युद्ध गर्दै छ ।
हालै जोर्डनमा रहेको सैनिक अखडामाथिको आक्रमणमा अमेरिकी सेना १२ जनाको मृत्यु र ५० जनाभन्दा बढी घाइते भइसकेको छ । इजरायलमा जाने कुनै पनि सैनिक या मालबाहक जहाजमा यमनका हुथी लडाकुले आक्रमण गर्दै ध्वस्त बनाउँदै आएको छ । तर, अमेरिका र बेलायतलगायतको गठबन्धनले यमनका हुथी लडाकुमाथि गरिएको आक्रमणबाट खासै क्षति पु¥याउन सकेन । यमनको हुथी लडाकु इरान समर्थक हुन् । इजरायलले गाजामा आक्रमण बन्द नगरेसम्म लालसागरबाट जहाज जान नदिने घोषणाका साथ यमनको हुथी लडाकु युद्धमा होमिएको छ । यसले आज इजरायलको अर्थतन्त्रमा निकै नराम्रो प्रभाव पारेको छ । किनकि, इजरायल निर्यातको प्रमुख मार्ग बन्द छ । अफ्रिका भएर सामान निर्यात गर्दै मूल्यमा धेरै वृद्धि हुन गइरहेको छ ।
अब इजरायलमाथि इरानले ३०० ड्रोन र मिसाइलद्वारा आक्रमण गरी १ अप्रिलमा सिरियाली २ कमान्डरसहित १३ जना सैनिकहरूको हत्याको बदला लिइसकेको छ । इरानले यसलाई प्रत्याक्रमण तथा बदला लिने वाचा पूरा गरेको भनी युद्ध गरेको छ । तर, यसको बदला इजरायलले इरानमाथि साङ्केतिक आक्रमण गरेको छ । यसको प्रमुख कारण अमेरिकासमेत प्रत्यक्ष इजरायलसँगको युद्धमा जानुपर्ने तथा यसले सबै अरब राष्ट्र तथा खाडी राष्ट्रसँग दुश्मनी मोल्नुपर्ने परिस्थितिको आकलन गरिएको छ । साँच्चै इजरायल प्रत्यक्ष अमेरिकासँग मिलेर इरानमाथि आक्रमण गरे तेस्रो विश्वयुद्धसमेत हुन सक्ने अवस्था रहेको धेरै राजनैतिक विश्लेषकहरू बताउँछन् ।
इरानसँग जोडिएका खाडी मुलुकहरू यमन, साउदी अरब, टर्कीएलगायत धेरै देशले आफ्नो भूमि र आकाशमार्ग प्रयोग गर्न नदिने घोषणा गरिसकेका छन् । इरानले पनि ती राष्ट्रलाई आफूविरुद्ध भूमिका प्रयोग गरिए सह्य नहुने चेतावनी दिइसकेको छ ।
साम्राज्यवाद र नवउपनिवेशवादको अन्त्य विश्वबाट समाप्त नभएसम्म युद्धको अन्त्य हुनेछैन । तेस्रो गरिब निर्धन राष्ट्रहरू स्वतन्त्र राज्य स्थापना हुनसक्दैनन् । आज हामीजस्ता एसियाली मुलुक, अफ्रिकी मुलुक, ल्याटिन अमेरिकी देश र मध्यपूर्वका धेरै देशहरू अमेरिकी साम्राज्यवादी प्रमुखबाट मुक्त हुन सकिरहेका छैनन् ।
तर, मजदुर, किसान र न्यायप्रेमी जनता साम्राज्यवादीहरूविरुद्ध लड्न तयार छन् । सर्वहारावर्गका महान् गुरु लेनिनले साम्राज्यवादी स्वार्थमा केन्द्रित युद्धको विरोध गर्नुभएको थियो । उहाँउत्पीडित पक्षको न्यायोचित लडाइँको पक्षमा हुनुहुन्थ्यो । सन् १९४५ मा दोस्रो विश्वयुद्ध समाप्त भएपछि चीन, पूर्वी जर्मन, हङ्गेरी, चेकोस्लाभिया, पोल्यान्ड, उत्तर कोरिया, भियतनाम, लावस, कम्बोडियालगायत एसियाली तथा युरोपियन राष्ट्रहरूमा समाजवादी क्रान्ति भएको थियो ।