साहित्य Archives

साहित्य

सक्वको म राजदास – १५
ई. राजदास श्रेष्ठ जगदीश शमशेर राणा हुनुहुन्थ्यो, त्यसबेला रुसको लागि नेपाली राजदूत । म राजदूतको कक्षमा गएर आफ्नो परिचय दिंदै मलाई युरोप भ्रमणको लागि १५० डलर सटही गरिदिनुहुन अनुरोध गरेँ । ४–५ वर्षको अवधिमा प्रत्येक नेपाली विद्यार्थीहरूलाई आफ्नो अध्ययन कालमा युरोप तथा अन्य देशहरूको भ्रमणार्थ भनी सरकारी रेटमा (एक रुबलको झन्डै एक डलर) ५० डलर सटही गरिदिन्थ्यो । […]
बर्माको चिट्ठी’ मा प्रजातान्त्रिक आन्दोलनको इतिहास
नीरज आङ सान सुकीको पुस्तक ‘लेटर्स फ्रम बर्मा’ पहिलो पटक सन् १९९६ मा प्रकाशित भयो । त्यसयता बर्मा अथवा म्यानमारको राजनीतिक परिस्थितिमा धेरै परिवर्तन भइसकेको छ । पुस्तक लेख्न केही अघिसम्म पनि सुकीलाई बर्माको सैनिक शासकले घरमै कैद गरेको थियो । उनको नेसनल लिग फर डेमोक्रेसी (एनएलडी) का गतिविधिमाथि सैनिक सरकारको कडा नियन्त्रण थियो । तर, आज आङ सान […]
चीन चिनाउने चिनियाँ पुस्तक
नीरज चीनलाई समग्रतामा बुझ्न सहज छैन । चीन संसारकै सबभन्दा धेरै जनसङ्ख्या भएको देश मात्र होइन, समकालीन विश्वको एउटा उदयीमान शक्तिशाली देश पनि हो । आजको चीनलाई एकै कोणबाट मात्र बुझ्ने प्रयास गर्नु ‘आँखा नदेख्नेले हात्ती छाम्नु’ जस्तै मात्र हुन्छ । आजको चीनलाई बुझ्न त्यहाँको राजनीति, अर्थतन्त्र, अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध, विज्ञान प्रविधिलाई मात्र बुझेर पुग्ने अवस्था पनि छैन । विशाल […]
सक्वको म राजदास – १३
ई. राजदास श्रेष्ठ म आफ्नो इच्छाअनुसार इन्जिनियरिङ्ग पढ्न सोभियत सङ्घ गएँ । तर सोभियत सङ्घमा मेरो बसाइ सुखद रहेन । बसाइ र पढाइमा हर्षोल्लास थिएन । म सिभिल इन्जिनियरिङ्गको कोटामा आएको थिएँ । तर, सिभिल इन्जिनियरिङ्ग पढ्नका लागि अत्यावश्यक विषय डिस्क्रीभ्टीभ जिओमेट्री (चित्र कोर्ने गणित) मा मेरो रुचि त्यति थिएन । चित्र कोर्न मलाई त्यति मनपर्दैन र आउँदैन पनि । त्यसैले […]
‘जनताको साहित्य’ र साम्राज्यवादविरोधी साहित्यको आवश्यकताबारे
समा पुस्तक परिचय नेपाली साहित्य जगतमा जनताको साहित्य र साहित्यकार हुर्काउन ‘जनताको साहित्य’ ले निर्वाह गरेको भूमिका अतुलनीय छ । साहित्य आमूल परिवर्तन या क्रान्तिको हतियार बन्नुपर्छ, कामगरी खाने जनताको पक्षमा लेखिएका साहित्यले नै मात्र परिवर्तनको निम्ति भूमिका तयार गर्छ भन्ने ‘जनताको साहित्य’ को तर्क आज पनि अकाट्य छ । आजभन्दा ४४ वर्ष (मई १९७५) अगाडि प्रकाशित […]
कस्तो हो तिम्रो पार्टी र सरकार ?
प्रतिष्ठा तिम्रो पार्टी आज सरकारमा छ तर, सिद्धान्त छैन चुनाव जित्न सरकार बनाउन भ्रष्टाचार गर्न कमिसन कुम्ल्याउन सिद्धान्तहीन गठबन्धन गर्छ । आज तिम्रो पार्टीलाई आन्दोलन प्रिय छैन सहयोद्धा त शत्रु नै भयो । कस्तो तिम्रो सरकार ? डिजाइन र इस्टिमेट कन्सल्टेन्सीले गर्छ निर्माण कन्ट्रयाक्टरले गर्छ के तिम्रा कर्मचारी र प्राविधिक फाइल कुर्नमात्र योग्य हुन् र […]
दुई महान् सोभियत रुसी कविहरू ः सेर्गेइ एसेनीन र भ्लादिमीर मायाकोभ्स्की
राजदास श्रेष्ठ विश्व साहित्य इतिहासमा रुसको स्थान धेरै ठूलो छ । सन् १९१७ को महान् अक्टोबर क्रान्तिबाट सोभियत सङ्घ स्थापना हुनु धेरै अघिदेखि नै रुसमा विश्वविख्यात साहित्यकारहरू जन्मेका थिए । जस्तै ः अलेक्जेन्डर पुश्कीन, लिओ टल्स्टोई, तुर्गेनेभ, दस्तोयेभ्स्की, लेर्मेन्टोभ, आन्टोन चेखोभ, गोगल आदि । अलेक्जेन्डर पुश्कीनलाई रुसी साहित्यको आदि कवि (फाडर अफ रसियन लिटरेचर) भन्थे । लिओ टल्स्टोईलाई उन्नाइसौँ […]
कुरीति अन्त्य गर्न सांस्कृतिक क्रान्तिको खाँचो
भक्तपुर, ५ पुस । नेपालभाषा साहित्य तःमुंज्याले शनिबार साहित्यप्रेमी तथा साहित्यकारको भेला आयोजना ग¥यो । उक्त भेलामा नेपाल मजदुर किसान पार्टीका अध्यक्ष नारायणमान बिजुक्छेँ (रोहित) ले अन्धपरम्परा, कुरीति र विकृति अन्त्य गर्न सांस्कृतिक क्रान्तिको खाँचो औँल्याउनुभयो । भाषा, व्यवहार र विज्ञानसम्मत संस्कार नयाँ पुस्तालाई सिकाउन पुराना अग्रजहरू अझ सक्रिय हुनुपर्नेमा जोड दिँदै उहाँले नेपालभाषालाई जीवन्तता दिन नेपालभाषाको स्कूल […]