भूराजनीतिक गणनाले विश्वव्यापी नवीकरणीय ऊर्जा सङ्क्रमणलाई धम्की दिन्छ

कायरो, (सिन्ह्वा) । नवीकरणीय ऊर्जामा सङ्क्रमण, जलवायु परिवर्तनविरुद्ध लड्न तत्काल आवश्यकताद्वारा सञ्चालित एक विश्वव्यापी अनिवार्य, अभूतपूर्व अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग र भूराजनीतिक हिसाबको परित्याग आवश्यक छ ।
अबु धाबी विश्व भविष्य ऊर्जा शिखर सम्मेलनले यस हप्ता नवीकरणीय ऊर्जामा सङ्क्रमणको बारेमा छलफल गर्न विश्व नेताहरू र ५०,००० भन्दा बढी ऊर्जा उद्योग भित्रीहरूलाई एकसाथ ल्यायो । उही समयमा, क्यालिफोर्निया जलिरहेको छ । ज्वलन्त डढेलोले एउटा ज्वलन्त सत्यलाई रेखाङ्कित गर्दछ : जलवायु परिवर्तन एक वास्तविकता हो, एक विनाशकारी शक्ति जसले ग्रहमा विनाश गरिरहेको छ ।
संसारले पहिले नै क्षति देखिरहेको छ । जङ्गलको आगोदेखि बाढीसम्म, जलवायुसम्बन्धी प्रकोपहरू यी वर्षहरूमा उल्लेखनीयरूपमा अधिक बारम्बार भएका छन्, जसले विश्वभरि धेरै जनसङ्ख्यालाई असर गरिरहेको छ ।
यस अत्यावश्यकताबाट प्रेरित धेरै देशहरूले कार्बन उत्सर्जन घटाउन स्वच्छ ऊर्जा स्रोतहरूमा परिवर्तनलाई गति दिइरहेका छन् । मध्यपूर्वमा पनि, संयुक्त अरब इमिरेट्सजस्ता इन्धन ऊर्जा पावरहाउसहरूले स्वच्छ ऊर्जामा ठूलो लगानी गरिरहेका छन् ।
अल धफ्रा सौर्य पीवी पावर प्लान्ट एक राम्रो उदाहरण हो । चीनसँगको साझेदारीमा निर्माण गरिएको यो विश्वको सबैभन्दा ठुलो एकल–साइट सौर्य फार्म हो, जसले कार्बन उत्सर्जनलाई उल्लेखनीय रूपमा कटौती गर्दै २००,००० घरहरूलाई स्वच्छ बिजुली दिन पर्याप्त बिजुली उत्पादन गर्छ । यो तेलको पर्यायवाची देशको लागि ठुलो छलाङ हो र यो क्षेत्रमा व्यापक परिवर्तनको अंश हो ।
मध्यपूर्व र त्यसभन्दा बाहिर, चिनियाँ–समर्थित नवीकरणीय परियोजनाहरूले समाधानहरू प्रदान गरिरहेका छन् जहाँ उनीहरूलाई सबैभन्दा बढी आवश्यक छ । उदाहरणका लागि इजिप्ट, मोरक्को र जोर्डनमा चिनियाँ सौर्य र ऊर्जा परियोजनाहरूले कार्बन फुटप्रिन्टहरू घटाउने मात्र होइन बहुमूल्य जलस्रोतहरू बचाउन पनि मद्दत गरिरहेका छन् ।
चीनले दक्षिणपूर्वी एसिया, मध्य एसिया, दक्षिण अमेरिका र अफ्रिकाका साझेदारहरूसँग पनि सहकार्य गरिरहेको छ । सन् २०२४ को मध्यसम्ममा चीनले ४२ विकासोन्मुख देशहरूसँग प्रविधि आदानप्रदान, स्थानीय प्रतिभालाई तालिम र निर्माण विशेषज्ञतासहित ५० भन्दा बढी दक्षिण–दक्षिण जलवायु सहयोग सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेको छ । यो सहयोग मोडेल सहायताभन्दा बाहिर जान्छ । यो सशक्तीकरण हो जसले देशहरूलाई आफ्नो ऊर्जा भविष्य नियन्त्रण गर्न सक्षम बनाउँछ ।
चीनले नवीकरणीय ऊर्जालाई थप पहुँचयोग्य बनाउँदै छ । चीनको आविष्कार, ठुलो लगानीद्वारा समर्थित, नवीकरणीय ऊर्जाको लागतलाई एक अंशमा घटाएको छ । विगत एक दशकमा सौर्य ऊर्जाको मूल्य ९० प्रतिशतले घटेको छ । स्वच्छ ऊर्जा अब धनीहरूको लागि विलासिता होइन – यो सबैको लागि पहुँचयोग्य हुँदै छ ।
विडम्बनाको कुरा के हो भने, हरितगृह ग्यास उत्सर्जनको सबैभन्दा ठुलो ऐतिहासिक जिम्मेवारी वहन गर्ने केही औद्योगिक देशहरूले चीनको प्रयासमा बाधा पु¥याइरहेका छन् – प्रायः भूराजनीतिक हिसाबले संरक्षणवादको माध्यमबाट ।
जलवायु कार्यमा एक स्वदाबी नेता संयुक्त राज्य अमेरिकाले चिनियाँ सौर्य प्यानल र इलेक्ट्रिक वाहनमा ठाडो शुल्क लगाएको छ, तिनीहरूलाई ‘अनुचित प्रतिस्पर्धा’ को रूपमा लेबल लगाएको छ । यसो गर्दा संरा अमेरिकाले अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार नियमहरू मात्र उल्लङ्घन गरिरहेको छैन तर जलवायु परिवर्तनविरुद्धको सामूहिक लडाइँलाई पनि कमजोर बनाउँदै छ ।
यदि जलवायु सङ्कटले विश्वलाई केही सिकाएको छ भने, त्यो यो हो कि कुनै पनि देश प्रतिरक्षा छैन र कुनै पनि देशले एक्लै समस्या समाधान गर्न सक्दैन । अहिलेको वास्तविक चुनौती सबै देशका लागि शून्य योग सोच र राजनीतिक प्रतिद्वन्द्वीलाई पन्छाएर राख्नु हो ।
पूर्णस्तरको विश्वव्यापी सहयोगभन्दा कम कुनै पनि कदम बेकानमको छ किनभने, अन्ततः जलवायु परिवर्तनले कुनै राजनीतिक र प्रशासनिक सिमानाहरू पहिचान गर्दैन ।