वाशिङ्टनले चीनको रणनीतिक धारणालाई सुधार गर्नुपर्छ

पेइचिङ, अगस्ट ३० । अमेरिकी राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार ज्याक सुलिभानसँग गएको बिहीबार भएको भेटमा चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङले संयुक्त राज्य अमेरिकालाई चीनप्रति सही रणनीतिक धारणा विकास गर्न तथा साझा विकास हासिल गर्न शान्ति र सहअस्तित्वका लागि संयुक्तरूपमा सही बाटो खोज्न आग्रह गर्नुभएको छ ।
पछिल्ला वर्षहरूमा चीन–अमेरिका केही अमेरिकी राजनीतिज्ञहरूले चीनलाई दीर्घकालीन रणनीतिक प्रतिद्वन्द्वी र ‘सबैभन्दा परिणाममुखी भूराजनीतिक चुनौती’ को रूपमा हेरेकाले वाशिङ्टनभित्रको त्रुटिपूर्ण धारणाको सम्बन्धले महत्वपूर्ण चुनौतीहरूको सामना गरेको छ ।
यस्तो शीतयुद्ध मानसिकता र गहिरो जरा भएका रणनीतिक चिन्ताहरूद्वारा सञ्चालित, यी अमेरिकी राजनीतिज्ञहरूले शान्तिपूर्ण विकासको लागि चीनको प्रतिबद्धताको घोर गलत व्याख्या गरेका छन् । यो गलत धारणाले द्वन्द्वप्रधान दृष्टिकोण निम्त्याएको छ जुन चीनको सहयोग र शान्तिपूर्ण सहअस्तित्वको निरन्तर सन्देशसँग विपरीत छ ।
सीले बिहीबार दोहो¥याउनुभएझैँ रणनीतिक धारणाको मुद्दा सधैँ चीन–अमेरिका सम्बन्धको लागि आधारभूत हुन्छ । दुवै पक्षले सबैभन्दा पहिले र प्रमुख प्रश्नको राम्रो जवाफ खोज्नुपर्छ ः के चीन र संयुक्त राज्य अमेरिका प्रतिद्वन्द्वी वा साझेदार हुन् ?
आफ्नो सम्बन्धको सुरुवातदेखि नै, संरा अमेरिका र चीनले आफ्नो राजनीतिक प्रणाली र विकासका चरणहरूमा गहिरो भिन्नताहरू स्वीकार गरेका छन् । यी भिन्नताका बाबजुद दुई देशले विगत दशकदेखि कूटनीतिक सम्बन्ध स्थापना गरेका छन्, पारस्परिक हितमा आधारित सहयोगलाई प्रगाढ बनाएका छन् र विश्वव्यापी शान्ति र समृद्धिमा योगदान पु¥याउन संयुक्तरूपमा काम गरेका छन् ।
चीनले अर्को संरा अमेरिका बनाउन सक्दैन, न त अमेरिकाले चीनलाई आफ्नो प्राथमिकताअनुसार नयाँ आकार दिन सक्छ । वास्तवमा, चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीको नेतृत्व र समाजवादी व्यवस्थाले चीनको विकास र स्थिरताको आधारशिलाको रूपमा सेवा गर्दै १ अर्ब ४० करोड चिनियाँ जनताको दृढ समर्थन प्राप्त गरेको छ ।
समकालीन अमेरिकी राजनीतिज्ञहरूले आफ्ना पूर्ववर्तीहरूले चीनसँगको सम्बन्धलाई दिशानिर्देश गर्न देखाएको राजनीतिक बुद्धिमत्ता र साहसलाई ध्यान दिएर लाभान्वित हुनेछन् ।
आफ्नो रणनीतिक लक्ष्यका सम्बन्धमा चीनले आधिपत्य कायम गर्ने वा अमेरिकालाई प्रतिस्थापन गर्ने आफ्नो मनसाय नभएको स्पष्ट पारेको छ ।
सीले बिहीबार दोहो¥याएअनुसार चीन आफ्नो आन्तरिक मामिलाहरू राम्रोसँग व्यवस्थित गर्नमा केन्द्रित छ र चीनको राष्ट्रिय परिस्थितिअनुरूप चिनियाँ विशेषतासहितको समाजवादको प्रणालीलाई थप सुधार र विकास गर्न व्यापक सुधारलाई निरन्तरता दिनेछ ।
चीनले शान्तिपूर्ण विकासको बाटो पछ्याइरहेको छ । आफ्नो विकासको अनुभूति गर्दै चीन साझा विकासको लागि अन्य देशहरूसँग मिलेर काम गर्न र मानव जातिको साझा भविष्य भएको समुदाय निर्माण गर्न पनि तयार छ ।
राष्ट्राध्यक्ष सीका तीन सिद्धान्तहरू – पारस्परिक सम्मान, शान्तिपूर्ण सहअस्तित्व र जीत–जीत सहयोग – संयुक्त राज्य अमेरिकासँगको सम्बन्धमा चीनको दृष्टिकोणको आधारमात्र होइन, द्विपक्षीय सम्बन्धको भावी विकासको लागि मार्गनिर्देशन पनि हुनुपर्दछ ।
गत वर्ष सान फ्रान्सिस्कोमा भएको शिखर वार्ताको क्रममा राष्ट्राध्यक्ष सी र अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले चीन–अमेरिकाबिचको महत्वपूर्ण सहमतिमा पुग्नुभएको थियो । दुई देशको सम्बन्ध सुधार र स्थिर हुनुपर्छ । यद्यपि, अर्थशास्त्र, व्यापार र प्रविधिको क्षेत्रमा, संरा अमेरिकाको दृष्टिकोण, ‘अग्लो घेराबारसहितको सानो करेसाबारी’ जस्तै । यसको दायरा विस्तारै विस्तार भएको देखिन्छ, कुनै सीमा छैन ।

(240103) — BEIJING, Jan. 3, 2024 (Xinhua) — This photo taken on Oct. 9, 2023 shows the White House in Washington, D.C., the United States. (Xinhua/Liu Jie)

स्पष्टरूपमा ‘राष्ट्रिय सुरक्षा’ को आडमा पछ्याइएको यो रणनीति एक सर्वसमावेशक तर्क बनेको छ, जसले लगभग कुनै पनि कुरालाई यसको फराकिलो छातामुनि वर्गीकरण गर्न अनुमति दिएको छ । उदाहरणका लागि ‘चीनको अधिक क्षमता’ को कथालाई विभिन्न संरक्षणवादी व्यापार उपायहरूको औचित्यको रूपमा प्रयोग गरिएको छ ।
यस बयानबाजीको पछाडि एउटा गहिरो मुद्दा छ : संरा अमेरिकाको स्थायी आधिपत्यवादी मानसिकता र चीनको निरन्तर गलत धारणा । निरपेक्ष सुरक्षा र चुनौतीरहित फाइदाको चाहनाले यी नीतिहरूलाई अगाडि सार्छ, जसले पुरानो मानसिकतालाई प्रतिबिम्बित गर्दछ र परिवर्तनशील विश्वव्यापी परिदृश्यलाई पहिचान गर्न असफल छ ।
आफ्नो क्षमता र आवश्यकताका कारण चीन स्थायीरूपमा विश्वव्यापी औद्योगिक शृङ्खलाको तल्लो तहमा बस्न सक्दैन, तर मूल्य शृङ्खलाको मध्यम र उच्च छेउमा उक्लने अधिकार छ ।
संरा अमेरिकाले यो वास्तविकतालाई स्वीकार गर्नुपर्छ र बुझ्नुपर्छ कि चीन–अमेरिका आर्थिक र व्यापार सम्बन्धहरू स्वाभाविकरूपमा पारस्परिकरूपमा लाभदायक छन् र चीनको आर्थिक र प्राविधिक प्रगतिलाई दबाउन कुनै पनि प्रयासले चीनलाई हानि मात्र गर्दैन तर अमेरिकी अर्थतन्त्र र विश्वव्यापी स्थिरतालाई पनि नोक्सान पु¥याउँछ र असफल हुने निश्चित छ ।

– सिन्ह्वा
अनुवाद : आरोही