सी कूटनीति : बेल्ट एन्ड रोड सहकार्यले साझा विश्वव्यापी विकासको लागि कसरी मार्गप्रशस्त गर्छ ?

पेइचिङ, डिसेम्बर ३ (सिन्ह्वा) । त्यो पेरुको चान्केको मेगा बन्दरगाहको लागि एउटा ऐतिहासिक क्षण थियो जब एउटा ड्रब्रिजले कोस्को ‘पेरु’ जहाजबाट एउटा कन्टेनर खोल्यो र मध्य नोभेम्बर रातमा टर्मिनलहरू बत्तीको उज्यालोमा अर्कोलाई ‘नयाँ साङ्घाई’ कार्गो जहाजमा लोड ग¥यो ।
केही हप्ताअघि दक्षिण अमेरिकी देशको राजकीय भ्रमणमा रहेका चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङले पेरुका राष्ट्रपति डिना बोल्वार्टेसँगै भिडियो लिङ्कमार्फत उद्घाटन समारोहमा भाग लिनुभएको थियो । उहाँहरूले मिलेर चीन र पेरुबिचको बेल्ट एन्ड रोड सहयोगको प्रमुख परियोजना चान्के बन्दरगाहको उद्घाटन गर्नुभएको थियो ।
उद्घाटनले सन् २०१३ मा सीले पहिलोपटक प्रस्ताव गरेको बेल्ट एन्ड रोड इनिसिएटिभ (बीआरआई) को रूपान्तरणकारी प्रभावको प्रतीक हो । विगत एक दशकमा, बेल्ट एन्ड रोड इनिसिएटिभले लाखौँ मानिसहरूलाई मूर्त लाभ ल्याई विश्वव्यापीरूपमा धेरै व्यावहारिक परियोजनाहरू प्रदान गरेको छ ।
वास्तविक भिन्नता बनाउँदै
पेइचिङमा बेल्ट एन्ड रोड निर्माण कार्यसम्बन्धी चौथो गोष्ठीलाई सोमबार सम्बोधन गर्दै सीले बीआरआईअन्तर्गत उच्च गुणस्तरीय सहयोगलाई व्यापकरूपमा अगाडि बढाउने कुरामा जोड दिनुभयो । सन् २०१३ मा यो पहल सुरु भएदेखि बेल्ट एन्ड रोड सहकार्यमा प्रमुख उपलब्धिहरू हासिल भएका छन्, जसले सहभागी देशहरूसँग चीनको मित्रतालाई प्रगाढ बनाउन र तिनीहरूको आर्थिक र सामाजिक विकासलाई प्रवद्र्धन गर्न योगदान पु¥याएको छ, उहाँले भन्नुभयो ।
भर्खरै सुरु भएको चान्के बन्दरगाह यसको उदाहरण हो । चिनियाँ लगानी र विशेषज्ञताबाट निर्माण भएको यो अत्याधुनिक, हरित र स्मार्ट बन्दरगाहले दक्षिण अमेरिकादेखि एसियासम्मको समुद्री ढुवानी समय ४५ दिनबाट २३ दिनमा घटाउँछ ।
चान्के टनेलको निर्माणका लागि पेरुभियन इन्जिनियर ओमार अलायोले बन्दरगाहको उद्घाटन समारोह हेर्नुभयो । उहाँले यो नयाँ सामुद्रिक मार्गमा सामान र प्रविधिको प्रवाहले इतिहासलाई आकार दिने बताउनुभयो ।
बन्दरगाहको सुरुवातले लाओस–चीन रेलवेसहित अन्य बीआरआई परियोजनाहरूको सफलता पछ्यायो । २०२१ देखि सञ्चालनमा रहेको रेलवेले लाओसलाई मुख्त्ूमि–सम्बन्धित राष्ट्रमा परिणत गरेको छ, यसले विदेशी लगानीलाई बढावा दिँदै र यसको मुख्यरूपमा कृषि जनसङ्ख्यामा गरिबी घटाएको छ ।
“रेलवेको विकाससँगै कुन्मिङदेखि भियनतियानसम्मको पहाड अब अग्लो छैन र बाटो अब लामो छैन ।” लाओ नेसनल एसेम्ब्लीका उपाध्यक्ष सोम्मद फोल्सेनाले तीन वर्षअघि रेलवेको उद्घाटनलाई सम्बोधन गर्दा सीले भनेका शब्दहरू अझै पनि सम्झनुभयो ।
रेलवेले कृषि र उद्योगमा लगानीका नयाँ अवसरहरू सिर्जना गरेको छ र धेरै लाओ जनताको गरिबी घटाएको छ, सोम्मद फोल्सेनाले भन्नुभयो ।
त्यसैगरी, चीन–युरोप मालवाहक रेल सञ्जालले चीनको चोङकिङदेखि जर्मनीको डुइसबर्गसम्मको व्यापारिक केन्द्रलाई पुनरुत्थान गरेको छ, जसले औद्योगिक विकास र क्षेत्रीय आर्थिक वृद्धिलाई अगाडि बढाएको छ ।
चीन–युरोप मालवाहक रेल सेवाले हालसम्म १,००,००० रेल ट्रिपहरू सञ्चालन गरेको छ, जसमा ४२० अर्ब अमेरिकी डलरभन्दा बढी मूल्यको ११ मिलियन उपभोग्य सामानहरू ढुवानी गरिएको छ ।
जर्मनीको प्रसियन सोसाइटीका मानद अध्यक्ष भोल्कर त्स्चापकेले यस पहलले व्यापारसँग रसदलाई एकीकृत गरेर क्षेत्रीय वृद्धिलाई बढावा दिने र राष्ट्रभरि जीविकोपार्जनमा सुधार गर्ने अवसरहरू सिर्जना गरेको उल्लेख गर्नुभयो ।
बीआरआईले पूर्वाधार र कनेक्टिभिटीमा सुधार गरेको छ, हजारौँ रोजगारी सृजना गरेको छ र देशहरूलाई शान्तिपूर्ण विकास, जीत–जीत सहयोग र साझा समृद्धिको साझा दृष्टिकोणलाई साकार पार्न मद्दत गरेको छ, नोम पेन्हको रोयल विश्वविद्यालयको इन्स्टिच्युट फर इन्टरनेसनल स्टडीज एन्ड पब्लिक पोलिसीका लेक्चरर थोङ मेङडाभिडले भन्नुभयो ।

(240806) — VIENTIANE, Aug. 6, 2024 (Xinhua) — In this aerial drone photo, a fully loaded train, driven independently by a Lao train driver, leaves Vientiane station in Vientiane, Laos, and heads for Kunming, southwest China’s Yunnan Province, Aug. 5, 2024. The first group of Lao train drivers to work independently on the China-Laos Railway have been formally awarded driver certificates after receiving qualification trainings. (Photo by Yang Yongquan/Xinhua)

बढ्दो साझेदारी
बीआरआईले विश्वभरि बढ्दो साझेदारीको साक्षी दिइरहेको छ । हालसम्म, १५० भन्दा बढी देशहरू र ३० भन्दा बढी अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरूले बेल्ट एन्ड रोड सहयोग सम्झौतामा हस्ताक्षर गरिसकेका छन्, यो पहल युरेशियन महादेशदेखि अफ्रिका र ल्याटिन अमेरिकासम्म फैलिएको छ ।
गत महिना, सी र ब्राजिलका राष्ट्रपति लुइज इनासियो लुला दा सिल्भाले संयुक्तरूपमा ब्राजिलको विकास रणनीतिहरूसँग बीआरआईको पङ्क्तिबद्धताको घोषणा गर्नुभएको थियो ।
“हामीले हाम्रा दुई देशहरूबिचको रणनीतिक पङ्क्तिबद्धताको लागि उच्च अपेक्षाहरू राखेका छौँ र यसले ब्राजिलको आर्थिक जीवन शक्तिलाई अझ बलियो बनाउने विश्वास गर्छौँ,” ब्राजिलका राष्ट्रपतिका चिफ अफ स्टाफ रुई कोस्टाले भन्नुभयो । उहाँले ब्राजिलको विकास रणनीतिहरू बीआरआईसँग धेरै मिल्दोजुल्दो रहेको पनि औँल्याउनुभयो ।
२०१८ मा बीआरआईको पाँचौँ वार्षिकोत्सवको अवसरमा आयोजित एक गोष्ठीलाई सम्बोधन गर्दै सीले भन्नुभयो कि बीआरआईको लागि व्यापक समर्थनले शान्ति र विकासका लागि विशेषगरी विकासशील देशहरूबाट आकाङ्क्षा देखाउँछ । “यसले विचारधाराका आधारमा देशहरूलाई फरक पार्दैन र न त शून्य योगको खेल खेल्छ । जबसम्म देशहरू सामेल हुन इच्छुक छन्, उनीहरूलाई स्वागत छ ।”
२०१३ देखि कजाकिस्तानको उज्यालो मार्ग आर्थिक नीति, मङ्गोलियाको स्टेप रोड कार्यक्रम, साउदी अरेबियाको ‘भिजन २०३०,’ रुसद्वारा युरेशियन आर्थिक सङ्घको निर्माण र अफ्रिकी राष्ट्रहरूसहित धेरै देश र क्षेत्रहरूले आफ्नो विकास रणनीतिहरू र बीआरआईबिच तालमेल बनाएका छन् ।
बीआरआईसँग यी रणनीतिहरूको पङ्क्तिबद्धतामा, धेरै प्रमुख परियोजनाहरू पूरा भएका छन्, जसले संलग्न देशहरूको लागि विकासको गतिशीलतालाई रूपान्तरण गर्दछ ।
जकार्ता–बान्डुङ हाई–स्पीड रेलवेलाई लिऔँ, एक प्रमुख परियोजना जसले बीआरआईलाई इन्डोनेसियाको ग्लोबल मेरिटाइम फुलक्रमसँग डोवेटेल गर्दछ । हाईस्पीड रेल सञ्चालनमा आएको गत वर्षदेखि, कार्यक्रमले उच्चगतिको रेल सञ्चालन व्यवस्थापन, प्रतिभा विकास र प्रविधि हस्तान्तरणजस्ता क्षेत्रमा दुवै देशका टोलीहरूको व्यापक सहकार्य देखाएको छ ।
“यो सहयोगले समानता र पारस्परिक लाभमा आधारित साझेदारीको भावनालाई मूर्त रूप दिन्छ,” सरस्वती संस्थानकी निर्देशक तथा चीनका विज्ञ भेरोनिका सरस्वतीले भन्नुभयो । परामर्श, सहयोग र साझा लाभका सिद्धान्तहरूको च्याम्पियन गर्दै बीआरआईले आकारको पर्वाह नगरी निर्णय प्रक्रियामा सबै देशहरूको समान सहभागितालाई समर्थन गर्दछ, जसले गर्दा अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धको लोकतान्त्रिकीकरणलाई बढावा दिन्छ ।
चीन–अफ्रिका सम्बन्धका केन्याका विज्ञ लेम्मी न्योङ्गेसा मुलाकुले चीनको विकास र सहयोग मोडलहरू अफ्रिकी देशहरूको विकास आवश्यकताहरू अनुरूप रहेको, आन्तरिक मामिलामा हस्तक्षेप नगर्ने सिद्धान्तलाई समर्थन गरेको र कुनै राजनीतिक तार नजोडिएको बताउनुभयो ।

(241018) — BEIJING, Oct. 18, 2024 (Xinhua) — A passenger takes selfie photos with a high-speed electrical multiple unit (EMU) train on a platform of Padalarang Station along the Jakarta-Bandung High-Speed Railway (HSR) in Padalarang, Indonesia, Oct. 17, 2024. The Jakarta-Bandung HSR, celebrating its first anniversary on Thursday, has transported 5.79 million passengers, according to PT Kereta Cepat Indonesia-China (KCIC), a joint venture between Indonesian and Chinese enterprises that built and operates the railway.
Since its commercial launch in October 2023, the HSR has completed over 15,826 train trips, covering more than 2.57 million kilometers. The number of daily train services has increased from 14 at the start of operations to 52, with passenger seats rising from 8,400 to over 31,000. The highest daily ridership reached 24,132, according to KCIC statistics. (Xinhua/Xu Qin)

आधुनिकीकरण बढाउँदै
नोभेम्बर १८ का दिन आयोजित १९ औँ जी–२० नेताहरूको शिखर सम्मेलनको पहिलो सत्रमा सीले विश्वव्यापी विकासलाई समर्थन गर्ने चीनको आठ कार्यहरूमध्ये पहिलोको रूपमा ‘उच्च गुणस्तरको बेल्ट एन्ड रोड सहकार्यलाई पछ्याउने’ लाई प्राथमिकता दिनुभयो ।
विश्व आर्थिक वृद्धिमा नयाँ गति सृजना गर्ने, विश्वव्यापी विकासका लागि नयाँ अवसरहरू सिर्जना गर्ने र अन्तर्राष्ट्रिय आर्थिक सहयोगका लागि नयाँ प्लेटफर्महरू निर्माण गर्ने चीनको निरन्तर प्रस्ताव र बीआरआईको अपरिवर्तनीय आकाङ्क्षा रहेको छ ।
चीनले ३० भन्दा बढी सहभागी देशहरूसँग हरित विकासमा बेल्ट एन्ड रोड साझेदारीको पहल सुरु गरेको छ र उनीहरूलाई हरित विकासमा प्रतिभाहरूलाई बलियो बनाउन सक्रियरूपमा सहयोग गर्दै छ । ग्रीन सिल्क रोड दूत कार्यक्रमको कार्यान्वयनले १०० भन्दा बढी देशका हजारौँ व्यक्तिहरूलाई तालिम प्रदान गरेको छ । थप रूपमा, लुबान कार्यशालाले १५ देशहरूमा जरा गाडेको छ, जसले चीनको व्यावसायिक शिक्षाको उन्नत अवधारणाबाट सहभागी देशहरूलाई फाइदा पु¥याउँछ ।
बीआरआईले हरित र दिगो विकासको पुरस्कार दिन्छ, वातावरणमैत्री विकासको लागि चीनको प्रतिबद्धता देखाउँदै, जुन दिगो आधुनिकीकरण हासिल गर्न विश्वव्यापी दक्षिणी देशहरूका लागि आवश्यक छ, श्रीलङ्काका अन्तर्राष्ट्रिय मामिलाका विशेषज्ञ र बेल्ट एन्ड रोड इनिसिएटिभ श्रीलङ्काका संस्थापक निर्देशक यासिरु रानाराजाले भन्नुभयो ।
ऊर्जा, कर र प्रकोप न्यूनीकरणदेखि लिएर भ्रष्टाचारविरोधी, थिङ्क ट्याङ्क र मिडियाजस्ता क्षेत्रहरूमा चीन र यसका साझेदारहरूले बहुपक्षीय सहयोग मञ्चहरूको निर्माणलाई निरन्तरता दिइरहेका छन् । यसैबिच, लिआङ्झु फोरम र एसियामा सांस्कृतिक सम्पदाको लागि गठबन्धनजस्ता सांस्कृतिक आदानप्रदानले सिल्क रोडको भावनालाई जनताको समझलाई गहिरो बनाएको छ ।
बेल्ट एन्ड रोड सहकार्यले ग्लोबल साउथ देशहरूमा केन्द्रित छ र राष्ट्रहरूलाई जोड्ने र ग्लोबल साउथको आधुनिकीकरण प्रक्रियालाई प्रवद्र्धन गर्ने एउटा लिङ्क भएको छ, साओ पाउलो स्टेट युनिभर्सिटीको कन्फ्युसियस इन्स्टिच्युटका निर्देशक लुइस एन्टोनियो पाउलिनोले भन्नुभयो ।
भविष्यलाई हेर्दै बीआरआईले विकास र समृद्धिको लागि विकासशील देशहरूको गहिरो आकाङ्क्षालाई जवाफ दिन र शान्तिपूर्ण विकास, पारस्परिक लाभकारी सहयोग र साझा समृद्धिको आधुनिक विश्व निर्माण गर्ने लक्ष्यतर्फ अघि बढ्नेछ । सीले एकपटक भन्नुभएको थियो, “बेल्ट एन्ड रोड सहयोग चीनले प्रस्ताव गरेको थियो, तर यसको फाइदा र अवसरहरू विश्वले साझा गर्न सक्छन् ।”

पिपुल्स डेली अनलाइनबाट
अनुवाद : प्रकाश