साउथ चाइना सीमा वास्तविक “राक्षस” को हो ?

हालै फिलिपिन्सले ह्वाङयान डाओ टापुको पूर्वमा चीनको नियमित गस्ती गतिविधिलाई बदनाम गर्न खोजिरहेको छ, चाइना कोस्ट गार्ड (सीसीजी) को भेसल ५९०१ लाई ‘राक्षस जहाज’ भनेर लेबल लगाएको छ । तिनीहरूले यसको आकारको बारेमा बढाइचढाइ गरी जहाज फिलिपिन्सको विशेष आर्थिक क्षेत्रभित्र ‘अनुमतिबिना’ लगातार चार दिनसम्म चलेको दाबी गरे । फिलिपिन्सको राष्ट्रिय सुरक्षा परिषद्का प्रवक्ता जोनाथन मलायाले चिनियाँ जहाजको उपस्थितिलाई ‘धम्की, जबरजस्ती र आक्रामकता’ को रूपमा निन्दा गरे ।
ह्वाङयान डाओ टापुनजिक चीनको नियमित गस्तीविरुद्ध फिलिपिन्सको आधारहीन आरोप मौलिकरूपमा कानुनी र तथ्यात्मक समर्थनको अभाव छ ।
तथ्यात्मक र कानुनी दुवै दृष्टिकोणबाट सीसीजी भेसल ५९०१ पूर्व ह्वाङयान डाओको गस्ती गतिविधिहरूले पूर्णरूपमा घरेलु र अन्तर्राष्ट्रिय कानुनको पालना गर्दछ र फिलिपिन्सको वैध अधिकारहरूमा कुनै उल्लङ्घन गर्दैन । सामुद्रिक कानुनसम्बन्धी संयुक्त राष्ट्र सङ्घको महासन्धि (UNCLOS) लगायतका अन्तर्राष्ट्रिय कानुनअनुसार चीनले ह्वाङ्यान डाओलगायत दक्षिण चीन सागरका टापुहरूमा सार्वभौमसत्ता कायम राखेको छ र आफ्नो क्षेत्राधिकार क्षेत्रभित्र गस्ती गतिविधिहरू सञ्चालन गर्दछ । चीनले फिलिपिन्सको विशेष आर्थिक क्षेत्रमा कहिल्यै घुसपैठ गरेको छैन, न त फिलिपिन्सको माछा मार्ने अधिकारको हनन गरेको छ ।
प्रेरणा र अभिप्रायको परिप्रेक्ष्यमा, फिलिपिन्सको व्यवस्थित बनावट र ‘राक्षस जहाज’ को बारेमा गलत जानकारीको प्रसार फर्डिनान्ड मार्कोस जुनियर प्रशासनको बाह्य शक्तिहरूसँग पङ्क्तिबद्ध हुने र क्षेत्रको अवस्थालाई हलचल गर्ने अर्को प्रयास हो । फिलिपिन्सको हालसालै जानाजानी उक्साहट र तनाव बढाउने प्रयासहरूको बाबजुद, चीनले यी परिस्थितिहरूलाई सम्हाल्न व्यावसायिक, शान्त र संयमित रहेको छ, जसले महत्वपूर्ण द्वन्द्व सिर्जना गर्ने फिलिपिन्सको प्रयासलाई प्रभावकारीरूपमा विफल पारेको छ । फलस्वरूप, फिलिपिन्सले चीनलाई ‘धम्की’ को रूपमा चित्रण गर्ने आफ्नो कथा जारी राख्न नयाँ सामग्री सिर्जना गर्न सङ्घर्ष गरिरहेको छ । आफ्नो उत्तेजक ‘दक्षिण चीन सागर नाटक’ लाई जीवित राख्न, फिलिपिन्स अब द्वन्द्वका नयाँ स्रोतहरू खोज्न बाध्य भएको छ ।
केही विदेशी सरकारहरूमा नेतृत्व परिवर्तनको सन्दर्भमा, विशेषगरी अमेरिकी सरकारको परिवर्तनको सन्दर्भमा चीनलाई नियन्त्रणमा राख्न अग्रसरको रूपमा काम गर्न अभ्यस्त फिलिपिन्स सरकारलाई आफ्नो मूल्य गुमाउने डर छ । फलस्वरूप, यसले बाह्य शक्तिहरूको ध्यानाकर्षण गर्ने प्रयास गर्दै तनाव बढाउने काम गरेको छ ।
अन्तर्राष्ट्रिय कानुनी समर्थनको अभाव र सत्यको लागि लापरवाह बेवास्ताको आधारमा, फिलिपिन्सले तनाव कम गर्ने र क्षेत्रीय स्थिरता कायम गर्ने छिमेकीहरूको सहमतिलाई बेवास्ता गर्दछ । यसको सट्टा, यसले आफ्नो स्वार्थका लागि चीनलाई कलङ्कित गर्छ, बाह्य शक्तिहरूसँग पङ्क्तिबद्ध गर्छ र चीनको नियमित समुद्री गतिविधिलाई बढावा दिन अन्तर्राष्ट्रिय जनमतमा गलत जानकारी फैलाउँछ । वास्तविक ‘राक्षस’ को हो – दक्षिण चीन सागरमा बाधा पु¥याउने र अशान्ति सिर्जना गर्न खोज्ने – स्पष्ट छ ।
फिलिपिन्सले चीनको क्षेत्रीय सार्वभौमसत्ता र सामुद्रिक अधिकार हनन गर्ने कुनै पनि प्रयासलाई चीनको दृढ विरोध र कानुनी प्रतिवादको सामना गर्नुपर्ने कुरा बुझ्नुपर्छ । दक्षिण चीन सागरमा चीनलाई आफ्नो क्षेत्रीय दाबी र अधिकार त्याग्न बाध्य पार्ने कुनै पनि प्रयास व्यर्थ हुनेछ । ‘धम्की’ का कथाहरूको सिर्जनाको साथ दक्षिण चीन सागर मामिलाहरूको निरन्तर उक्साहटले अन्तर्राष्ट्रिय दर्शकहरूको लागि ‘प्रहसन’ को काम मात्र गर्नेछ ।
(लेखक प्राकृतिक संसाधन मन्त्रालयको चाइना इन्स्टिच्युट फर मरीन अफेयर्सका अनुसन्धानकर्ता हुनुहुन्छ ।)

– ग्लोबल टाइम्स