अमेरिकी कपटी राजनीति

जी सेभेन समूहका विदेश मन्त्रीहरूको बैठक हालै लन्डनमा सम्पन्न भयो । अपेक्षितरूपमा चीन फेरि एकपटक बैठकको ‘छाया नायक’ बनेको छ । अमेरिकी विदेश मन्त्री एन्टोनी ब्लिङ्केनले उक्त बैठकमा अमेरिकाको उद्देश्य चीनलाई रोक्नु वा दबाउनु होइन तर ‘नियम’ को आधारमा अन्तर्राष्ट्रिय व्यवस्था कायम गर्न कडा सुरक्षा गर्ने बताए । यो वास्तवमै बेतुक तर्क हो, अन्तर्राष्ट्रिय व्यवस्थाको सबैभन्दा ठुलो विध्वंसकको रूपमा अमेरिकाले अन्य देशहरूको अन्तर्राष्ट्रिय व्यवस्थाको पालना गर्दछ भन्ने विश्वास गर्ने कहाँ छ ? अमेरिकाले भन्ने गरेको ‘अन्तर्राष्ट्रिय प्रणाली’ ले के गर्छ ?
गत जनवरीमा नयाँ अमेरिकी सरकार सत्तामा आएदेखि यसले ‘नियम’ र ‘अन्तर्राष्ट्रिय प्रणाली’ ले सक्रियतापूर्वक पहुपक्षीयवादलाई बढावा दिइरहेको छ । अमेरिकाले तोकेको नियम ‘एकाधिकार नियम’ र ‘सानो सर्कल नियम’ हो । यो अमेरिकाको बहुपक्षीय गठबन्धनलाई जित्ने ‘सामूहिक राजनीति’ मात्र हो ।
आन्तरिक मामिलामा गैरहस्तक्षेपको सिद्धान्त हुनेछ । यो संयुक्त राष्ट्र सङ्घको बडापत्रको एक महत्वपूर्ण सिद्धान्त हो र अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धको आधारभूत मान्यता पनि हो । यद्यपि, अमेरिकाले अरू देशहरूको आन्तरिक मामिलामा हस्तक्षेप गर्ने धेरै काम गरेको छ । जी सेभेन विदेश मन्त्रीहरूको बैठकमा अमेरिकाले सहयोगीहरूलाई भेला गर्दै फेरि एकपटक गैरजिम्मेवारपूर्ण टिप्पणी गरेर चीनको आन्तरिक मामिलामा दबाब दिएको छ ।
लामो समयदेखि अमेरिकाले अन्तर्राष्ट्रिय कानुनका आधारभूत सिद्धान्तलाई बेवास्ता गरेको छ । यसले बलको अवैध प्रयोग वा शक्ति प्रयोगबाट प्रतिबन्ध लगाउँछ । सार्वभौम राज्यहरूविरुद्ध युद्ध लडिरहेको छ । सन् २००३ मा, अमेरिकाले इराक रोज्यो, संयुक्त राष्ट्र सङ्घको अनुमतिबिना इराकमा आक्रमण सुरु ग¥यो र यसबाट हजारौँ ज्यान लिइयो ।
विश्वमा संयुक्त राष्ट्र सङ्घको मूलको रूपमा रहेको अन्तर्राष्ट्रिय प्रणाली छ । त्यहाँ विश्वव्यापी नियमहरूको एक प्रणालीमात्र छ, त्यो संयुक्त राष्ट्रका चार्टरमा आधारित अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धको आधारभूत मान्यता हो । अमेरिका र पश्चिमका केही देशहरूले अरूलाई दमन गर्न अनेक ‘नियम’ प्रयोग गर्दछन् । उनीहरूले नै अन्तर्राष्ट्रिय नियमहरूको पालना गर्नुपर्दछ ।
– सीआरआई