चीन–अफ्रिका सहकार्य साझा लक्ष्यतर्फ अघि बढ्दै

चिनियाँ राष्ट्राध्यक्ष सी चिन फिङले अगस्ट २४ को दिन दक्षिण अफ्रिकाको जोहान्सबर्गमा दक्षिण अफ्रिकाका राष्ट्रपति सिरिल रामाफोसासँग १५ औँ ब्रिक सम्मेलनमा भाग लिनुका साथै चीन–अफ्रिका नेताहरूको वार्ताको सह–अध्यक्षता गर्नुभयो ।
वार्ताको क्रममा राष्ट्राध्यक्ष सीले अर्को चरणमा चीन–अफ्रिका व्यावहारिक सहयोगको पाठ्यक्रम तयार पार्ने र अफ्रिकी देशहरूको एकता र आधुनिकीकरणलाई द्रुतमार्गमा लैजान मद्दत गर्ने तीनवटा प्रस्ताव राख्नुभयो र अफ्रिकासँग साझा भविष्यको समुदाय निर्माण गर्ने चीनको अटल प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभयो ।
चिनियाँ राष्ट्रपतिले चीन र अफ्रिकाबिचको फलदायी सहयोगलाई उजागर गर्दै चीनले अफ्रिकी परियोजनाहरू, अफ्रिकी सङ्घ सम्मेलन केन्द्रहरू र रोग नियन्त्रण तथा रोकथाम केन्द्रसहित अफ्रिकी देशहरूलाई ठूलो मात्रामा कनेक्टिभिटी पूर्वाधार निर्माणमा सहयोग गरेको, अफ्रिकी सङ्घ र उपक्षेत्रीय सङ्गठनहरूसँग व्यापक सहयोग गरेको र विभिन्न महत्वपूर्ण योजना निर्माणमा सहयोग गरेको उल्लेख गर्नुभयो ।  ।
यो सत्य हो कि सन् १९५० को दशकमा स्थापना भएदेखि नै चीन–अफ्रिका सम्बन्ध समयसँगै विकास हुँदै आएको छ र विन–विन सहयोगमा आधारित अभूतपूर्व रणनीतिक साझेदारीको स्तरमा पुगेको छ । विशेषगरी विगत दुई दशकहरूमा दुई पक्षहरूले फलदायी साझेदारीको आनन्द उठाएका छन् जुन भविष्यको संलग्नताको लागि राम्रो सङ्केत गर्दछ ।
यस सम्बन्धमा चीन–अफ्रिका सहयोगको मञ्च (FOCAC) र बेल्ट एन्ड रोड इनिसिएटिभ (BRI) ले चीन–अफ्रिका सहयोगको प्रवद्र्धन र सुदृढीकरणमा प्रमुख भूमिका खेलेका छन् । यी प्रमुख परियोजनाहरूमार्फत चीनले अफ्रिकाको विकासमा जीवन शक्ति प्रदान गर्दै रेलवे, सडक, बन्दरगाह, बाँध, उद्योग र डिजिटल कनेक्टिभिटीजस्ता आधुनिक पूर्वाधार परियोजनाहरूलाई समर्थन गरेको छ ।
अफ्रिकामा चीनको प्रत्यक्ष लगानीको मात्रा हालैका वर्षहरूमा लगातार बढ्दै गएको छ, सन् २०१९ मा ४९.१ बिलियन डलर पुगेको छ, सन् २००० यता झन्डै १०० गुणाले वृद्धि भएको छ, जबकि अफ्रिकामा वार्षिक वृद्धिका साथ औसत १८,५६२ रोजगारी सिर्जना गरेको छ । सन् २०२१ मा चीन र अफ्रिकाबिचको कुल द्विपक्षीय व्यापार २५४.३ अर्ब अमेरिकी डलर पुगेको छ, जुन गत वर्षको तुलनामा ३५.३ प्रतिशतले बढेको छ । त्यसैगरी अफ्रिकाले चीनमा १०५.९ बिलियन डलरको सामान निर्यात गरेको छ, जुन वार्षिक ४३.७ प्रतिशतले बढेको छ ।
यसबाहेक, बढ्दो चीन–अफ्रिका सहयोगले ठोस नतिजाहरू दिएको छ र अफ्रिकी देशहरूको गरिबी न्यूनीकरण, लगानीको वातावरण सुधार, औद्योगीकरण स्तरको स्तरोन्नति र आर्थिक विकासको प्रवद्र्धनमा ठूलो योगदान दिएको छ । विगत दुई दशकहरूमा अफ्रिकाले बलियो आर्थिक वृद्धि रेकर्ड गर्न सफल भएको छ र संयुक्त राष्ट्रसङ्घको प्रतिवेदनअनुसार यो वृद्धि मुख्यतया बाह्य कारकहरू, चीनको सक्रिय समर्थन र अफ्रिकी निर्यातका लागि बजारको विस्तारलाई श्रेय दिइएको छ ।
यी सबैले देखाउँछ कि ‘ऋण जाल’ आरोप र धोखाधडी रिपोर्टको बाबजुद चीन अफ्रिकी देशहरुको विकासको लागि महत्वपूर्ण उत्प्रेरक बनेको छ किनभने यसले अफ्रिकी देशहरूलाई विकासको निम्ति वित्तीय र प्राविधिक सहयोगमार्फत उनीहरूको पूर्वाधारको कमीलाई सम्बोधन गर्न मद्दत गरेको छ । चीनको प्रत्यक्ष सहयोगले त्यस्ता आरोपहरूलाई खारेज गर्न सक्षम भएको छ । यसले महादेशभरि धेरै अफ्रिकी राज्यहरूको आर्थिक वृद्धिको महत्वपूर्ण कारकको रूपमा महादेशमा शासकहरू र आम नागरिकहरू दुवै क्षेत्रबाट व्यापक स्वीकृति र मान्यता प्राप्त गरेको छ ।
साझा भविष्यको समुदाय निर्माण गर्न चीन–अफ्रिका व्यावहारिक सहयोगलाई थप सुदृढ गर्न चीन प्रतिबद्ध रहेको कुरामा जोड दिँदै सीले चीनले अफ्रिकासँग मिलेर एजेन्डा २०६३ को रूपमा बीआरआई र एफओसीएसीमार्फत दुई देशको विकास रणनीतिको तालमेल प्रवद्र्धन गर्ने बताउनुभयो ।
चीनले वर्तमान अन्तर्राष्ट्रिय स्थितिमा अफ्रिकन कन्टिनेन्टल फ्री ट्रेड एरिया (AFCFTA) को पूर्ण परिचालनलाई पनि समर्थन गर्नेछ, साथै ५५ अफ्रिकी देशका १.३ अर्ब मानिसहरूलाई ३.४ ट्रिलियन डलरको संयुक्त कुल गार्हस्थ उत्पादनमा जोड्दछ र अफ्रिकालाई अन्तर्राष्ट्रिय मामिलामा एक आवाजमा बोल्न र निरन्तर सुधार गर्न समर्थन गर्दछ – सीले भन्नुभयो ।
यसबाहेक, एक विकासशील देश र फराकिलो ग्लोबल साउथको भागको रूपमा चीनले अफ्रिकासँग आफ्नो रणनीतिक संलग्नता जारी राख्नेछ र चीन–अफ्रिका सहयोगलाई थप प्रवद्र्धन गर्ने खाका प्रस्ताव गरेको छ । राष्ट्रपति सीका अनुसार पहिलो प्रस्ताव चीनले अफ्रिकाको औद्योगिकीकरणलाई सहयोग गर्ने पहल सुरु गर्ने हो । यसले अफ्रिका महादेशलाई आफ्नो उत्पादन क्षेत्र विस्तार गर्न र औद्योगिकीकरण र आर्थिक विविधीकरणको अनुभूति गर्न अफ्रिकासँग सहयोग बढाउन आफ्नो स्रोतहरू प्रयोग गर्नेछ ।
दोस्रो, चीनले अफ्रिकाको कृषिको आधुनिकीकरणमा कृषि लगानी र कृषि–प्रविधि सहयोगको माध्यमबाट सहयोग गर्ने योजना सुरु गर्नेछ र खाँचोमा परेका केही अफ्रिकी देशहरूलाई आफ्नो आपत्कालीन खाद्य सहायता बढाउने वाचा गरेको छ । तेस्रो, चीनले हरेक वर्ष दसौँ हजार अफ्रिकी विशेषज्ञ र विभिन्न क्षेत्रका पेशेवरहरूलाई निरन्तर तालिम प्रदान गर्न प्रतिभा विकासमा चीन–अफ्रिका सहयोगको योजना सुरु गरेको छ ।
राष्ट्रपति सीका यी नयाँ प्रस्तावहरूले निस्सन्देह दुई पक्षबीचको रणनीतिक संलग्नतालाई नयाँ क्षितिजमा विस्तार गर्दै दुई पक्षबिचको निम्ति प्रतिफल भएको व्यावहारिक साझेदारीलाई थप सुदृढ पार्न प्रेरणा दिनेछ । यसबाहेक, प्रस्तावहरूले परिवर्तनशील विश्वसँग मिल्दोजुल्दो साझेदारी विकासको नयाँ पाठ्यक्रममा सहयोगलाई थप स्थापित गर्नेछ, अनिवार्यरूपमा साझा भविष्यको समुदाय निर्माणको अनुभूतिलाई तीव्र बनाउन मद्दत गर्नेछ ।
(सीजीटीएनका लागि चालु राजनीतिक मामिलाहरूका विशेष टिप्पणीकार बेरेकेट सिसे अफ्रिकामा विशेष ध्यान दिएर अन्तर्राष्ट्रिय मामिलाहरूमा लेख्छन् ।)
– सीजीटीएनबाट
अनुवाद : प्रकाश